Ата-аналарды қайда шақыруға болады

«Любовь и голуби» мейрамханасы өткеннің естелігі сияқты: 90-шы жылдардағы кеңестік пәтер сарынында безендірілген, мұнда қаптамалары бар креслолар да, «залдағы» аспашамдар да, сервиздері бар шкафтар да, кестелі салфеткалар да бар. Қабырғаларға сүйікті фильмдердегі әртістердің фотосуреттері ілінген және асханадан әне-міне Людмила Гурченко шығып қалатын секілді әсер қалдырады. Атмосферасы үйдегі туысқандармен отырыста отырған сияқты жайлы. Мәзірде — бала кезден таныс тағамдар: борщ, оливье, пюре қосылған котлеттер, қайнақшалар, ішік жабылған майшабақ пен компот. Бәрі заманауи өзгерістерсіз классикалық рецепттер бойынша әзірленеді.

Алматының ортасында орналасқан, шеф, идеолог және шабыттандырушы Артём Марченконың әжесінің атымен аталған жайлы мейрамхана (дәл сол коллекцияда Астанадағы Zina мен Ташкенттегі Zinaida). Залда — нақышты панно мен гүлдесін түсқағаздар, шашақты шамдар мен барқыт қаптамасы бар креслолар, сөрелерде — самаурындар мен пластинкалар, ал бәріне ерекше байқалатыны — ертегілік өрнектермен әшекейленген пеш. Асханада оливье, бефстроганов, фарш салынған бұрыштар, гуляш, пюре қосылған котлеттер — бір сөзбен айтқанда үйдегі үстелге не қойылса, соның бәрі асқан шеберлікпен әзірленеді. Тіпті, балалық шақтағы десерттер де бар: «Павлова», тосап қосылған балмұздақ, алма салынған штрудель. Балалар ойын бөлмесінде ойнап жатқанда, ата-аналар жазғы террасада демалады — қолға бір бокал шарап ұстап, бәрінің өз ретімен өтіп жатқанын сезіне аласың.

Мейрамхана Алматының мәдени тарихында маңызды орынға ие көне жекежайда орналасқан: дәл осы жерде, көпес Федоровтың бұрынғы үйінде, 1928 жылы қаладағы тұңғыш Қазақ драма театры ашылған болатын. 2000-шы жылдары үйді бұзып тастай жаздап, оны мейрамханаға айналдыру осы жерді сақтап қалды — енді бұл орын екінші өмірін сүріп жатыр. Интерьер «Место встречи изменить нельзя» фильмінің атмосферасын қалпына келтіргендей, ал даяшылар кейіпкерлердің бейдждерін тағып жүреді. Кеңістік төрт залға, екі веранда, әңгімехана мен террасаға бөлінген, мұнда әрбір қонақ өз «сахнасын» таңдай алады. Ал мәзірде — іркілдек, тұздалған саңырауқұлақтар, «басытқы» тұшпаралары мен ми сүйекшелері бар. Ата-аналармен сағынышқа толы 70-ші жылдар сарынымен жайлы кеш өткізуге және қаланың мәдени естелігін сезінуге болатын керемет орын.

Түркі әлемінің гастро-атласы деп айтуға болатын тұжырымды мәзірі бар заманауи этно-мейрамхана. «Вечное небо» қазақ, өзбек, татар, қырғыз, ұйғыр, түрік, түрікмен, әзірбайжан және балқар ұлттарының таңдаулы тағамдарын әзірлейді (ал 9 саны түркі мифологиясында аспанды білдіреді). Бір үстелде достық екпінмен каспий лағманы, черкес гедлибжесі, самарқанд палауы мен бешбармақ кезігіп қалуы оп-оңай. Ал десертке — түскі ас кезінде бірден бірнеше өңірге барып келгендей есте қаларлық әсер. Мейрамхана интерьері ұстамды болғанымен, өз рухына толы: қыш құмыралар, қабырғалардағы жазбалар, зығыр дастархандар мен ұқыптап жиналған шөп шоқтары — көне бір эпостың жаңа нұсқасына түсіп кеткендей әсер сыйлайды.

Үлкен отбасыға арналған стейктер арсеналы бар бейінді ет мейрамханасы: жергілікті фермерлер, KazBeef бренді және АҚШ-тан әкелген 13 шаппа, құрғақ және ылғалды ұстама, дәл қуыру — Beefeater ет ісін 2017 жылдан бері жасап келеді. Интерьер индустриалдық лофт стилінде жасалған — массивті аспашамдар, бетон шатырлар мен кедір-бұдыр шарап витриналары (500-ден астам этикетка бар) — жақындармен отырып кешкі ас ішу үшін қатаң болса да, жайлы фон сыйлайды. Бәрі көз алдында, мачете мен оттың сиқыры ашық асханада жүреді; ал даяшылар сізді бұрыннан білетін сияқты мазалай бермесе де, әр ісіне мұқият.

«Алаша» мейрамханасы — жай ғана шығыс антуражы емес, бүтіндей ауқымды этнокешен, мұндағы әрбір деталь — жазулары бар ыдыс пен Өзбекстаннан әкелінген кеспе бағандарға дейін қолдан жасалған. Кеңістік хан резиденциясының ізімен безендірілген: балкондар, айвандар, күмбездер және көлеңкелі самалжайдары бар. Мәзірде — Орталық Азия бойынша аспаздық экспедиция: мұнда асқабақ пен бешбармақ қосылған сөлді самса да, ташкенттегідей қуырылған шөже еті де, үзбе кеспе қосылған қою етті мампар да бар. Бұл орынды ата-анаңызға немесе қаланың қонақтарына бутафориясыз, бірақ қолөнер мен асханаға деген сыйластықпен дәстүрлі шығыс колоритін көрсеткің келген кезде таңдауға болады.

Бұл өңірлік мәдениет контекстінде құнды «Сандық». Мұндағы ағаш ыдыстар, қыш құмыралар, араби мен тақыр техникасымен жасалған кілемдер жай декор емес, тарихтың бір бөлшегі. Интерьер оңтүстік Қазақстанға екпін қойып орындалған, мұнда ағаш кесу, керамика, кілем тоқу және әйнек үрлеу сияқты негізгі кәсіптер бар. Мәзірде — заманауи түрде тартылатын ұлттық классика: қазы, қуырдақ, бешбармақ, көже және отта әзірленген тағамдар. Осы жерге ата-анаңызбен бірге келіп, дәстүрлерді сақтап, өзгеше жаңа мән берудің жолдарын көрсету үшін жақсы себеп. Кейін олардан «Біз дәл осыны күткен едік» деп тамсанған лебізін ғана естисіз.

Фото: мейрамханалардың сайттары мен әлеуметтік желілері; Yandex Maps